Εάλω η Πόλις και ακαρτέρει φιλελεύθερη λαλιά

Αγία Σοφία

Λίγες ημέρες πριν ήταν η μαύρη επέτειος για τον Ελληνισμό. Πεντακόσια εξήντα οχτώ χρόνια έχουν περάσει από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 29ης Μαΐου 1453. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης, η μαύρη επέτειος όχι μόνο για τον Ελληνισμό, αλλά και μια ημερομηνία κομβική για την παγκόσμια ιστορία, αφού σηματοδοτούσε το τέλος του Βυζαντινού πολιτισμού, την πτώση της Πόλης των Πόλεων, το τέλος μια εποχής που η Ανατολή συναντούσε τη Δύση. Ήταν περίπου δυο η ώρα το βράδυ, όταν έπεσε στα χέρια των Οθωμανών, μετά από πολιορκία δύο περίπου μηνών από τον στρατό του σουλτάνου Μωάμεθ Β’.

Στις 28 Μαΐου, την προηγούμενη ακριβώς ημέρα από την Άλωση, έγινε η τελευταία χριστιανική ακολουθία στην Αγία Σοφία. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ σε έναν πύρινο λόγο προς τον λαό του είχε πει:

«Αφήνω μόνον, το ταπεινωμένο σκήπτρο μου στα χέρια σας, για να το φυλάξετε με καλή διάθεση. Σας παρακαλώ και για κάτι άλλο, και προσεύχομαι στην αγάπη σας, ώστε να δείξετε την πρέπουσα τιμή και υποταγή στους στρατηγούς και τους δημάρχους και στους εκατοντάρχους σας, καθένας κατά την τάξη του και το τάγμα του και την υπηρεσία του. Και να γνωρίζετε και τούτο: εάν με την καρδιά σας τηρήσετε όσα σας πρόσταξα, ελπίζω στον Θεό ότι θα λυτρωθούμε από την παρούσα δίκαιη απειλή του. Στην συνέχεια, απομένει για εμάς και ο ουράνιος αδαμάντινος στέφανος, καθώς και η εγκόσμια αιώνια και άξια ανάμνηση»

Την Τρίτη, μεταξύ μία με δύο το βράδυ, στις 29 Μαΐου εκδηλώθηκε η γενική επίθεση των Οθωμανών, από τρεις πλευρές συγχρόνως. Οι Βυζαντινοί κατόρθωσαν να απωθήσουν τις δυο πρώτες επιθέσεις. Ο Μωάμεθ Β΄, όμως με την τρίτη και τελευταία επίθεση κατάφερε να κερδίσει τα τείχη. Τότε ήταν που ακούστηκε κάποιος να φωνάζει, το γνωστό «εάλω η Πόλις», δίνοντας περισσότερο θάρρος στους ασεβείς πολιορκητές. Ο αυτοκράτορας ωστόσο, έδειχνε πως δεν ήθελε να ζήσει περισσότερο από την Πόλη. Ο Κωνσταντίνος όρμησε προς τους εχθρούς και έκτοτε ποτέ κανείς δεν τον ξαναείδε.

Οι Οθωμανοί από τις πρώτες ώρες που ακολούθησαν, επιδόθηκαν σε μαζικές λεηλασίες και εκτεταμένο πλιάτσικο. Δεν έδειξαν οίκτο, ούτε στο πλήθος των πολιτών που κατέφυγε στην Αγία Σοφία για να γλυτώσει.

Όσα χρόνια και αν περάσουν, η Άλωση θα παραμένει χαραγμένη στις μνήμες και τις παραδόσεις του Ελληνισμού και θα αποτελεί σημείο διαρκούς ιστορικής εγρήγορσης με πολλούς τρόπους για όλες τις μελλοντικές γενεές.

Ειδικά, στις μέρες μας, όταν ακούμε τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν που δεν μπορεί να κρύψει τα μεγαλόπνοα σχέδια του. «Η Τουρκική Δημοκρατία είναι η συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», είχε πει.  Όπως και κάποια άλλη στιγμή σε ένα ακόμη ανθελληνικό παραλήρημα του είχε αναφέρει, «η απόφασή μας να μετατρέψουμε την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί είναι σύμφωνη με τον θεμελιώδη χάρτη του Μωάμεθ του Πορθητή, των ηγέτη των δύο ηπείρων και δύο θαλασσών».

Είναι ηλίου φαεινότερο δηλαδή, ότι ο «σουλτάνος» Ερντογάν, προσπαθεί μάταια να αναβιώσει για την χώρα του τα παλιά μεγαλεία της οθωμανικής αυτοκρατορίας και να ενισχύσει κατά αυτό τον τρόπο, τόσο τις εξουσίες του στο εσωτερικό, όσο και το ρόλο της χώρας του στο εξωτερικό.

Η αλήθεια ωστόσο και μοναδική πραγματικότητα που έχει καταγραφεί ως κοινό σημείο αναφοράς και ιστορικής συνέχειας, είναι το γεγονός πως από την εποχή των φυλών των Ογούζων και των Σελτζούκων Τούρκων έως των επιγόνων τους Οθωμανών, όλοι επέβαλαν τις θέσεις τους στους λαούς που κατακτούσαν μόνο με τη βία, τους σκληρούς φόρους και την παράλογη διοίκηση.

Έτσι και το σύγχρονο τουρκικό κράτος μέχρι σήμερα διέπραξε δυο γενοκτονίες και τουλάχιστον δυο συστηματικούς διωγμούς.  Και σήμερα όμως, εξακολουθεί να κινείται στην ίδια «σχολή σκέψης»  με άπειρες παραβιάσεις των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Ομοίως και στο εσωτερικό της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες με πρόσχημα την κάθαρση έχει καταλύσει κάθε έννοια δημοκρατίας.

Πολύ απλά, τα εγκλήματα της Τουρκίας κατά της ανθρωπότητας και της Ελευθερίας είναι καταγεγραμμένα και αποδεδειγμένα και όσο και να επιθυμεί διακαώς η ίδια να είναι μέρος της Ευρώπης, είναι μόνο μια ψευδαίσθηση για όποιον δεν μπορεί να αντιληφθεί, πως μοναδική επιδίωξη της είναι να επανασυστηθεί στο διεθνές προσκήνιο. Είναι δύσκολο όπως φαίνεται για αυτή την Τουρκία να αντιληφθεί πως οι κοινωνίες ρυθμίζονται από κανόνες τους οποίους όλα τα κράτη οφείλουν να σέβονται.

Μπορεί να μην υπάρχει τίποτε πιο φιλελεύθερο από αυτό που κάνει η Τουρκία, μια χώρα δηλαδή που θέλει να δείξει την εξωστρέφεια της στον κόσμο και την ανάγκη της να υπάρχει μέσα από κανόνες. Ωστόσο, η συμπεριφορά της μέσα από κορώνες και κραυγές, παραβιάσεις, μονοδιάστατες ερμηνείες κανόνων και θεσμών και επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης, αποδεικνύουν πως απέχει πολύ από το να λειτουργεί ως μια πραγματικά γνήσια φιλελεύθερη χώρα.

Θωμάς Γαζής
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων - Δραστηριοποιείται στον χώρο του Real Estate (ΠΕΙΡΑΙΩΣ REAL ESTATE) - Πρώην Operations Manager ΚΕΦΙΜ