Φιλελευθερισμός & υποχρεωτικός εμβολιασμός

Photo: pixabay

Στην κοσμοθεωρία του φιλελευθερισμού, το άτομο δεν ανήκει σε κάποια ομάδα ή στο κράτος, αλλά έχει αυτοσκοπό να παραμένει ελεύθερο από οποιαδήποτε μορφής καταπιεστική εξουσία. Κάθε ένας που νιώθει και αισθάνεται φιλελεύθερος, είναι εύλογο να μην αποδέχεται με χαρά την παρέμβαση του κράτους στην οικονομική και κοινωνική του ζωή. Ούτε βέβαια ένας φιλελεύθερος, με μια πρώτη ματιά, αποδέχεται το πρόσφατο μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Πιστεύει αποκλειστικά στην οικονομία της αγοράς, στην δημοκρατία και στο κράτος δικαίου. Οι επιλογές του και οι ιδέες ενός φιλελεύθερου είναι απαραβίαστες από τους άλλους και κυρίως από το ίδιο το κράτος.

Πως είναι δυνατόν, θα αναρωτηθούν κάποιοι, μια κυβέρνηση που ενώ διακηρύσσει ότι ο φιλελευθερισμός είναι άξονας της πολιτικής της, να επιβάλλει υποχρεωτικό εμβολιασμό στους πολίτες άνω των εξήντα ετών;

Στο δοκίμιο του John  Stuart Mill Περί ελευθερίας, του 1859, που πρόκειται ίσως για την πιο κλασική υπεράσπιση της ατομικής ελευθερίας με φιλελεύθερους όρους τον 19ο αιώνα, γράφει:

Η μόνη ελευθερία που είναι άξια του ονόματός της είναι η ελευθερία να επιδιώκουμε το όφελός μας με το δικό μας τρόπο, αρκεί να μην προσπαθούμε να βλάψουμε τους άλλους ή να τους εμποδίσουμε να επιτύχουν το ίδιο πράγμα. Κάθε άνθρωπος είναι αυτός ο ίδιος ο καλύτερος προστάτης της σωματικής, διανοητικής ή πνευματικής υγείας του. Οι άνθρωποι ωφελούνται περισσότερο όταν επιτρέπουν στους συνανθρώπους τους να ζουν όπως νομίζουν καλύτερα, παρά όταν αναγκάζουν κάθε άνθρωπο να ζει όπως νομίζουν καλύτερα οι υπόλοιποι.

(Mill, J.S. (1983), Περί ελευθερίας (μτφρ. Ν. Μπαλής), Αθήνα: Επίκουρος, σσ. 35-37)

Κατά την εξέλιξη του ωστόσο, ο ύστερος φιλελευθερισμός όπως διατυπώνεται από τον Mill, αλλά και από τους υπόλοιπους εκφραστές του, όπως οι L.T. Hobhouse, T.H. Green και J.A. Hobson, αναγνωρίζουν πως δεν υπάρχει ασυμβίβαστο μεταξύ της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής και κρατικής δράσης.  Δεν πρόκειται δηλαδή, για κρατικό καταναγκασμό, η παρέμβαση που σκοπό έχει να αμβλύνει τις ανισότητες και τις αδικίες, αλλά για δράσεις που όχι μόνο δεν προσβάλλουν την ελευθερία, αλλά αντιθέτως την ενισχύουν. Αυτή η νέα μορφή φιλελευθερισμού που είδαμε στη Βρετανία στις αρχές του 20ού αιώνα, αποκαλείται σήμερα κοινωνικός φιλελευθερισμός.

Επιπλέον, στο μυαλό ενός φιλελεύθερου για να γίνει αποδεκτή μια «θεωρία κινδύνου», βασική προϋπόθεση αποτελεί να είναι μέρος ενός δίκαιου κοινωνικού συστήματος και να λειτουργεί προς όφελος του ατόμου.  Συνεπώς, αν ένα άτομο σε μια επαρκώς εμβολιασμένη κοινότητα, αποφάσιζε να μην εμβολιαστεί, είναι λογικό πως δεν θα αύξανε τον κίνδυνο. Στην περίπτωση όμως που εξετάζουμε και είναι τα πραγματικά γεγονότα, δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο άτομο, αλλά ούτε όλοι όσοι κατοικούν στην Ελλάδα είναι εμβολιασμένοι. Άρα, όταν το ποσοστό της ανοσίας της αγέλης θα πέσει κάτω από ένα επίπεδο, είναι δεδομένο πως ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού αυξάνεται για όλους και για κάθε άτομο ξεχωριστά. Γεγονός που σημαίνει ότι, οι υπεύθυνοι οφείλουν πλέον να ενεργοποιήσουν τους μηχανισμούς εκείνους, προς όφελος της κοινότητας και του κάθε ατόμου. Ακόμη και εκείνων που αρνούνται τον εμβολιασμό και τον βλέπουν με καχυποψία, όπως και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτόν, παραβλέποντας ωστόσο τις πιθανές αρνητικές συνέπειες, τόσο για τους ίδιους, όσο και για του γύρω τους. Και αυτό ακριβώς είναι που έγινε, πριν λίγες ημέρες στην Ελλάδα με το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού.

Εάν η περίπτωση των αντιεμβολιαστών, μπορούσε να εξεταστεί ακόμη και μέσα από το πρίσμα της αρχής των «καθαρών χεριών» (clean hands principle), θα αναγνωρίζαμε πρώτα απ’ όλα πως είναι εκείνοι που ενεργούν κακόπιστα. Οι αρνητές είναι που με την στάση τους επιβάλλουν συλλογικά έναν σοβαρό κίνδυνο πρόκλησης βλάβης και σύμφωνα πάντα με την αρχή των «καθαρών χεριών», είναι αποδεκτό μετά, για έναν φιλελεύθερο, το κράτος να ενεργήσει με σκοπό να τους εμποδίσει. Κατά συνέπεια, το μέσο εκείνο, για να εμποδίσει τις επιβλαβείς συνέπειες από την στάση των αντιεμβολιαστών, που όπως φαίνεται αποτελεί και μονόδρομο πλέον για την κυβέρνηση στο σημείο που φτάσαμε, είναι ξεκάθαρα η προτροπή σε υποχρεωτικό εμβολιασμό.

Θωμάς Γαζής
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων - Δραστηριοποιείται στον χώρο του Real Estate (ΠΕΙΡΑΙΩΣ REAL ESTATE) - Πρώην Operations Manager ΚΕΦΙΜ