Σε ένα σχέδιο είκοσι σημείων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία φαίνεται να έχουν καταλήξει το Κίεβο και η Ουάσινγκτον, με τη Ρωσία να καλείται πλέον να τοποθετηθεί. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι το αναθεωρημένο αμερικανικό σχέδιο, το οποίο βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση εδώ και εβδομάδες, έχει ήδη αποσταλεί στη Μόσχα για σχόλια.
Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, το σχέδιο προβλέπει τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας. Παράλληλα, δεν απαιτεί από το Κίεβο να εγκαταλείψει την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ ούτε να τροποποιήσει το Σύνταγμα, απορρίπτοντας προηγούμενες αμερικανικές προτάσεις που ανταποκρίνονταν σε ρωσικές απαιτήσεις.
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί το πάγωμα του μετώπου στις σημερινές γραμμές, οι οποίες θα αναγνωριστούν ντε φάκτο ως γραμμή επαφής, καθώς και η έναρξη συνομιλιών για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένων ζωνών. Ωστόσο, παραμένουν σοβαρές διαφωνίες για κρίσιμα εδαφικά ζητήματα, όπως το Ντονέτσκ και ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια.
Ιδιαίτερη αντίδραση προκάλεσε η αμερικανική πρόταση για τριμερή εκμετάλλευση του σταθμού από Ουκρανία, ΗΠΑ και Ρωσία, την οποία ο Ζελένσκι χαρακτήρισε ανάρμοστη και μη ρεαλιστική. Η ουκρανική πλευρά αναμένει πλέον την επίσημη απάντηση της Μόσχας μέσω της Ουάσινγκτον.
Το πλήρες ειρηνευτικό σχέδιο
Το αρχικό σχέδιο 28 σημείων έχει αναδιατυπωθεί σε ένα πλαίσιο 20 σημείων, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Kyiv Independent, το οποίο ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρουσίασε για πρώτη φορά στους δημοσιογράφους στις 23 Δεκεμβρίου.
1.Οι υπογράφοντες επιβεβαιώνουν, ότι η Ουκρανία είναι κυρίαρχο κράτος.
2.Το έγγραφο συνιστά πλήρη και αδιαμφισβήτητη συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Θα δημιουργηθεί μηχανισμός παρακολούθησης της γραμμής σύγκρουσης με χρήση δορυφορικής μη επανδρωμένης επιτήρησης, εξασφαλίζοντας την έγκαιρη ανίχνευση παραβιάσεων.
3.Η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας.
4.Το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας θα παραμείνει στις 800.000 κατά την περίοδο ειρήνης.
5.Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τα ευρωπαϊκά κράτη που υπογράφουν θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις «όπως το Άρθρο 5». Συγκεκριμένα: A) Σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα κινητοποιηθεί συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση και θα επανεπιβληθούν όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. B) Εάν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία ή πυροβολήσει σε ρωσικό έδαφος χωρίς πρόκληση, οι εγγυήσεις ασφαλείας καθίστανται άκυρες. Αν η Ρωσία ανοίξει πυρ κατά της Ουκρανίας, οι εγγυήσεις τίθενται σε ισχύ. C) Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την παροχή των εγγυήσεων ασφαλείας. (Η διάταξη αυτή έχει καταργηθεί.) D) Οι ήδη υπογεγραμμένες διμερείς συμφωνίες ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας και περίπου 30 χωρών θα παραμείνουν σε ισχύ.
6.Η Ρωσία θα θεσμοθετήσει τη μη επιθετική στάση της απέναντι στην Ευρώπη και την Ουκρανία μέσω των απαραίτητων νόμων και εγγράφων, τα οποία θα επικυρωθούν από τη Δούμα.
7.Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε σαφώς ορισμένο χρόνο και θα έχει βραχυπρόθεσμη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Ο Ζελένσκι δήλωσε: «Η χρονική στιγμή ένταξης της Ουκρανίας είναι σήμερα διμερής συζήτηση μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, χωρίς προς το παρόν ευρωπαϊκή επιβεβαίωση. «Η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί επίσης εγγύηση ασφάλειας, γι’ αυτό θέλουμε να ορίσουμε ημερομηνία -π.χ. 2027 ή 2028».
8.Η Ουκρανία θα λάβει παγκόσμιο πακέτο ανάπτυξης, όπως περιγράφεται σε ξεχωριστή συμφωνία, που καλύπτει διάφορους οικονομικούς τομείς: A) Θα δημιουργηθεί αναπτυξιακό ταμείο για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογίας, data centers και τεχνητής νοημοσύνης. B) Οι ΗΠΑ και αμερικανικές εταιρείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την αποκατάσταση, εκσυγχρονισμό και λειτουργία της υποδομής φυσικού αερίου της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αγωγών και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων. C) Θα γίνουν κοινές προσπάθειες ανοικοδόμησης περιοχών που έχουν πληγεί από τον πόλεμο, με έμφαση στην αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό πόλεων και κατοικιών. D) Θα δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη υποδομών. E) Η εξόρυξη ορυκτών και φυσικών πόρων θα επεκταθεί. F) Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παρέχει ειδικό χρηματοδοτικό πακέτο για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών. G) Θα συσταθεί ομάδα υψηλού επιπέδου, με επικεφαλής διεθνή οικονομικό εμπειρογνώμονα ως διαχειριστή ευημερίας, για την επίβλεψη της εφαρμογής του στρατηγικού σχεδίου ανάκαμψης και της μελλοντικής ευημερίας.
9.Θα δημιουργηθούν ταμεία για την αποκατάσταση της ουκρανικής οικονομίας, την ανοικοδόμηση πληγεισών περιοχών και την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών ζητημάτων, με στόχο τη συγκέντρωση 800 δισ. δολαρίων, το εκτιμώμενο κόστος των ζημιών από τον πόλεμο.
10.Η Ουκρανία θα επιταχύνει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης ελεύθερης εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ.
11.Η Ουκρανία επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων.
12.Έλεγχος του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια και αποκατάσταση του Υδροηλεκτρικού Κέντρου Καχόβκα.
13.Ουκρανία και Ρωσία θα εισάγουν σχολικά μαθήματα που προάγουν την κατανόηση διαφορετικών πολιτισμών, την καταπολέμηση του ρατσισμού και των προκαταλήψεων. Η Ουκρανία θα εγκρίνει τους κανόνες της ΕΕ για θρησκευτική ανοχή και προστασία μειονοτικών γλωσσών.
14.Στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, η γραμμή των στρατιωτικών θέσεων κατά την ημερομηνία υπογραφής θα αναγνωρίζεται ως de facto μέτωπο. A) Για τον καθορισμό των αναγκαίων μετακινήσεων στρατευμάτων και πιθανών “ελεύθερων οικονομικών ζωνών”, με απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων. B) Η Ρωσία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματά της από κατεχόμενες περιοχές των Ντνιπροπετρόφσκ, Μικολάιβ, Σούμι και Χάρκοβο για την ισχύ της συμφωνίας. C) Διεθνείς δυνάμεις θα τοποθετηθούν κατά μήκος του μετώπου για την παρακολούθηση εφαρμογής της συμφωνίας. D) Τα μέρη δεσμεύονται να τηρούν τη Συνθήκη της Γενεύης του 1949 και τα πρόσθετα πρωτόκολλα, συμπεριλαμβανομένων των καθολικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
15.Ρωσία και Ουκρανία δεσμεύονται να μη χρησιμοποιούν βία για αλλαγή εδαφικών διευθετήσεων και θα επιλύουν τις διαφορές διπλωματικά.
16.Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον ποταμό Δνείπερο και τη Μαύρη Θάλασσα για εμπορικούς σκοπούς. Θα υπάρξει ξεχωριστή θαλάσσια συμφωνία για ελεύθερη ναυσιπλοΐα και μεταφορές, με αφοπλισμό της Ρωσίας στη χερσόνησο Κινμπερν.
17.Δημιουργία ανθρωπιστικής επιτροπής για: A) Ανταλλαγή κρατουμένων όλα-με-όλους. B) Απελευθέρωση όλων των πολιτών υπό κράτηση, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και πολιτικών κρατουμένων. C) Λήψη μέτρων για την ανακούφιση των θυμάτων της σύγκρουσης.
18.Η Ουκρανία πρέπει να διεξάγει προεδρικές εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
19.Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική. Η εφαρμογή της θα παρακολουθείται από το Συμβούλιο Ειρήνης, με πρόεδρο τον Τραμπ. Στη διαδικασία θα συμμετέχουν Ουκρανία, Ευρώπη, ΝΑΤΟ, Ρωσία και ΗΠΑ. Οι παραβιάσεις θα επιφέρουν κυρώσεις.
20.Η εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ αμέσως μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν στη συμφωνία.
