29 Μαΐου 1453 – 567 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

Σαν σήμερα, 567 χρόνια πριν, την 29η Μάιου 1453 συνέβη το κοσμοϊστορικό γεγονός της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Ουσιαστικά είναι μια από τις πιο σημαντικές ημερομηνίες του Μεσαίωνα καθώς για τον ελληνισμό συνιστά το τυπικό τέλος του μεσαιωνικού ελληνικού κράτους. Το Βυζάντιο ήταν ήδη εξασθενημένο και διαιρεμένο τους τελευταίους δύο αιώνες, τίποτα δεν θύμιζε την αίγλη της παλιάς Αυτοκρατορίας. Οι εμφύλιες διαμάχες οι θρησκευτικές έριδες, οι σταυροφορίες και η επικράτηση του φεουδαρχισμού είχαν καταστήσει την πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία ένα «φάντασμα» του ένδοξου παρελθόντος της.

Η Κωνσταντινούπολη που έπεσε το 1453 δεν ήταν η πόλη των χρόνων της ακμής της. Ήταν μια σκιά του εαυτού της, με πολλές περιοχές της ερειπωμένες, καθώς ο πληθυσμός της είχε αποδεκατιστεί από τον μεγάλο λιμό που την είχε πλήξει περίπου έναν αιώνα πριν. Επί πλέον η Άλωση του 1453 δεν ήταν καν η πρώτη. Είχε προηγηθεί η πολύ πιο σημαντική άλωση του 1204, η οποία είχε έλθει ως επιστέγασμα μιας μακράς πορείας παρακμής.

Στις αρχές του 1453 ο Μωάμεθ ξεκινά την προετοιμασία για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Με «επιχειρησιακό κέντρο» την Αδριανούπολη συγκροτεί στρατό 150.000 ανδρών και ναυτικό 400 πλοίων. Αξιοσημείωτο ήταν το σύγχρονο πυροβολικό που διέθετε κατασκευασμένο από Σάξονες τεχνίτες.

Στις 7 Απριλίου, ο σουλτάνος βρίσκεται μπροστά από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού και κηρύσσει επίσημα την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Η τελική έφοδος των Οθωμανών έγινε το πρωί της 29ης Μαΐου 1453. Χιλιάδες οι στρατιώτες του Μωάμεθ εφόρμησαν στη σχεδόν ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες ώρες. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που νωρίτερα απέκρουσε με υπερηφάνεια τις προτάσεις συνθηκολόγησης του Μωάμεθ, έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Αφού έσφαξαν τους υπερασπιστές της Πόλης, οι Οθωμανοί Τούρκοι προέβησαν σε εκτεταμένες λεηλασίες και αιχμαλωσίες. Το βράδυ, ο Μωάμεθ εισήλθε πανηγυρικά στην Αγία Σοφία  και προσευχήθηκε στον Αλλάχ πάνω στην Αγίας Τραπέζης».

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, διοργανώνονται σε όλη την Τουρκία εκδηλώσεις προσπαθώντας να δείξουν την παντοδυναμία του καθεστώτος. Στόχος είναι η ανύψωση του ηθικού του τούρκικου λαού, ο αποπροσανατολισμός από τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία, αλλά και η προβολή του Τούρκου προέδρου.

Ο Ερντογάν φιλοδοξεί μέχρι το 2023, ημερομηνία συμβολική που αφορά την επέτειο της συμπλήρωσης 100 ετών από την ίδρυση της Τουρκικής «Δημοκρατίας», να έχει αφήσει τη δική του σφραγίδα στη σύγχρονη τουρκική ιστορία και να έχει αντικαταστήσει τον Μουσταφά Κεμάλ στο τουρκικό εθνικό υποσυνείδητο.

Χρήστος Κουπελίδης
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων. P&I – Products & Investment – Business Management Consulting. Πρώην Διευθυντής Εισηγμένων Εταιρειών του Χρηματιστηρίου Αθηνών.